ÖFKE VE ÖFKE YÖNETİMİ
Eğitim içeriği: Öfke, Neden öfkeleniriz? Ne zaman, Niçin ve Nelere öfkeleniriz? Öfkeyi ifade etmek
Öfkeyle tepki vermek bizi nasıl bir duruma düşürür? Öfkemizi nasıl kontrol edebiliriz?
Amaç: Bilindiği gibi, Her birey zaman zaman kendini gergin, sinirli, huzursuz, endişeli hisseder. Bunlar genellikle hoşlanmadıkları ve onları zorlayan duygulardır.
Öfke, bireyin herhangi bir engellenme, adaletsizlik ya da kendi benliğine yönelik bir tehdit hissettiğinde yaşanan duygudur .
Öfke, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen son derece doğal evrensel ve insani bir tepkidir. Öfke uygun ifade edildiğinde sağlıklı bir duygudur.
Ancak öfke, kontrolden çıkıp yıkıcı hale dönüştüğünde kişinin yaşamında son derece
önemli sorunlar açabilmektedir.
Öfke olgusu buzdağına benzer. Buzdağının suyun üzerinde kalan kısmı öfkedir. Oysa suyun altında kalan kısmı çok daha geniştir, yani öfkenin ortaya çıkmasına yol açan pek çok duygu burada gizlidir.
Ne zaman, Niçin ve Nelere öfkeleniriz?
Öfkenin içeriği: Öfke, bir taraftan bizi bir problem olduğu konusunda uyarırken, diğer taraftan da kendini koruma adına saldırganlık eğilimini harekete geçirir.
Şiddet; saldırganlık içeren, öfkenin kontrolsüz olarak ortaya çıkan davranış biçimidir.
Öfke biçimleri: Durumsal ve sürekli (kronik) öfke
Öfkenin nedenleri: İçsel ve dışsal nedenler
Öfkemizle birlikte hissettiğimiz diğer duygular
Öfke doğal, insana özgü, belirli bir düzeyde normal kabul edilir bir duygudur.
Öfke kontrol edilebilir bir duygudur. Öfke yaşanması gereken bir duygudur. Öfkenin ifade şekli sağlıklı bir çözüme yönelik olmalıdır.
Öfke İfade Şekilleri: Öfkeyi genel anlamda 3 farklı şekilde ifade ederiz.
a-) Saldırgan davranışlar b-) Bastırılmış davranışlar c-) Kontrol Etme
Öfke Yönetimi: Öfkeyi saldırganlıkla değil de sözel olarak ifade etmek, bunlar içinde en sağlıklı yoldur. Bunu yapabilmek için, istediklerimizin ne olduğunun farkına varmalı, bunları açık ve karşımızdakini incitmeyecek bir şekilde aktarmalıyız.
İkinci yol, öfkeyi bastırmaktır. Kızgınlığınızı içinizde tutup, onu düşünmemeye çalışıyor ve dikkatinizi daha olumlu bir şeylere yönlendiriyorsanız, bu yolu kullanıyorsunuz demektir.
Öfke Yönetimi Tekniklerinin Amacı: Yapabileceğiniz tek şey bu insanlar ya da olaylar karşısında gösterdiğiniz içsel ve dışsal tepkilerinizi kontrol edebilmek, onları yapıcı bir şekilde yönetebilmektir.
Daha az öfkelenmek, Öfkeli bir kişi karşısında yapılması ve yapılmaması gerekenler
Öfke kontrolü: Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya “öfke kontrolü” denir.
Öfke kontrolünde temel amaç; saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kişinin kendisine ve çevresine zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade becerisi kazanmasıdır.
Öfke kontrol yöntemleri: Öfke kontrolünü öğreten pek çok yöntem vardır. Doğru yöntem kişiden kişiye değişebilir. Bilişsel, Duyuşsal, Iletişim, Duygusal, Davranışsal
Öfke kontrol yöntemlerinde temel ilkeler
• Konu sizin için önemliyse mutlaka konuşun.
• İşler kızışmışken vuruşa geçmeyin.
• Sorunu düşünüp konumunuza açıklık kazandırmaya zaman ayırın.
• İletişim hatalarından kaçının
• Ben diliyle konuşun
• İnsanların farklı olduğu gerçeğini kabul edin.
• Hiçbir sonuca varmayan tartışmalara girmeyin.
• Her bireyin kendi davranışlarından sorumlu olduğunu görün.
• Başka birine ne düşündüğünü ve hissettiğini ya da ne düşünmesi ve hissetmesi gerektiğini söylemeyin.
• Üçüncü bir taraf aracılığıyla konuşmaktan kaçının.
Öfke anında ki tepkiler
1- Eğer Öfke durumundaki kişi sizseniz; öfke anında ne tür tepkiler gösterdiğinizi araştırın..
2- Normal bir duygu olduğunu kabul edin..
3- Gereksinmeleri karşılanmamış kişiler saldırmaya hazırdır..
4- Öfke yaşayan birinin konuşmasına izin verin..
5- Öfkeli olan bireye “öfkemi kontrol edebilirim!… duygusunu aşılayın.
6- Çatışma ortamından birkaç dakika uzak kalın.
7- Öfke anında öfkeli bireyin dikkatini başka yerlere çekin.
8- Kızgın ve öfkeli birey uygun davranamaz. Yanlış anlar, iletişimi
güçtür. Böyle durumlarda; a. Dinleme becerisini kullanın.
b. Israrcı olmayın, sakin davranın. c. Sakin olun, “uygunsan
dinlemeye hazırım” mesajını verin. d. Az ve öz konuşun.
9- Eğer bir öneri varsa hemen verin.
10- Öfkeye eşlik eden duyguyu bulup yansıtın..“ ……kızmışsın.. v.b..”
11- Eğer siz sorunun bir parçasıysanız kabul edin. Paylaşılmadığı sürece çözüm güçleşir.
12- Olumlu davranışları vurgulayın.
13- Gevşeme egzersizleri yapılabilir. (Nefes egzersizleri veya bedeni rahatlatıcı hareketler)
14- Müzik kullanılabilir.(Özellikle rahatlatıcı, klasik veya meditasyon müzikleri)
15- Bireyin enerjisini sevdiği bir aktiviteye yönlendirin.
16- Her zaman O’na yardım etmeye hazır olduğunuzu iletin, böylece öfke kontrolü kolaylaşır.
17- Eğer, öfke durumundaysanız sevdiğiniz, güvendiğiniz birileriyle yaşanılanları paylaşın.
18- Gülün, kahkaha, çığlık atın, isterseniz ağlayın.
19- Yaşanmakta olan sorunun hızlı bir biçimde değerlendirilmesini yapın.
20- Kaynağını araştırıp bulmaya çalışın.
Öfke, Yıkıcı, Zarar verici bir biçimde değil, geliştirici, girişimde bulunmaya yönlendirici, yaratıcılığı kullanmaya zorlayıcı olarak ortaya konabilmelidir.
