Spikerlik ve Sunuculuk

Spikerlik ve Sunuculuk

SPİKERLİK / SUNUCULUK

GÜZEL KONUŞMAK BİR SANATTIR.

Günümüzde bu sanatın özellikle kariyer sahibi olabilmek için gün geçtikçe artan bir önemi bulunmaktadır.

Konuşma sanatını beceren kişilerin gerek iş gerekse özel hayatlarında daha fazla inisiyatif sahibi olabildiğini, bir şey gerçekleştirme güçlerinin ve sosyal ilişkilerde kendilerine olan güvenlerinin daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır.

Konuşma sanatı, kişilerin karar verme güçlerini geliştirerek onlara çok yönlülük ve takım çalışması gerçekleştirme yeteneği kazandırmaktadır.

Ayrıca, bu konuda alınan eğitim ile kişiler, çekingenliklerini üstlerinden atarak hitabet güçlerini geliştirmeyi, ses tonunu etkili kullanmayı, jest ve mimikleri yerli yerinde kullanmayı ve etkili konuşma tekniklerini de öğrenmektedirler.

SPİKER

Radyo ve televizyonda programları, haberleri sunan kimse.

SUNUCU

Radyoda, televizyonda, bir eğlence yerinde programı sunan, açıklayan kimse, takdimci, anonsör.

Haber spikeri (newcaster), spor spikeri (sportscaster), görüşmeci (interviewer), sunucu (showman)

SPİKERDE İMAJ

 1‐ Diksiyonunu güzel kullanması,

2‐ İletişim becerilerini geliştirmesi ve gelişime her zaman açık olması

3‐ Beden dilini sözleriyle uyumlu bir biçimde kullanması,

4‐ Başkalarının beden dillerini doğru okumaya çalışması

5‐ Etkili dinlemeyi öğrenmesi

6‐ İnsanlarla empatik bağ kurabilmesi

7‐ Her zaman olumlu düşünmeye özen göstermesi

8‐ Nezaket kurallarını öğrenmesi ve uygulaması

9‐ Program biçemine ve hedeflerine uygun giyinmesi

10) Her zaman bakımlı ve temiz görünmesi

11) Kendisini tamamlayan renklerde ve stilde giyinmesi gerekir.

İYİ BİR SPİKER / SUNUCU;

 İyi bir konuşmacıdır.

  1. Konusuna hakimdir, ne söyleyeceğini bilir,
  2. Titiz bir planlamacıdır, aktaracaklarının ilgi ve önemine göre bir sıralar.
  3. İyi bir gözlemcidir, çevresinden algıladıklarını, duyguları ve birikimiyle harmanlayıp, eyleme dönüştürebilir.
  4. Dinleyicisini tanımaya çalışır, konuşacağı kişilerin niteliklerini, alışkanlıklarını, tercihlerini ve eğilimlerini önceden bilir,
  5. Heyecanını denetler, konuşma sırasında soluk alıp verme dengesini iyi ayarlayarak,
  6. Kullandığı dili iyi bilir, fonetik(sesbilgisi) kurallarının gerektirdiği biçimde seslendirir. sesini iyi kullanır.
  7. Beden dilini iyi kullanır.
  8. Özeleştiri yapmaktan çekinmez, konuşmaları sırasında aldığı tepkileri değerlendirir.

Halit Kıvanç, Spiker adayları ve ben yemekteyiz.

SPİKER, SUNUCU, HABER PROGRAM, RÖPORTAJ, CANLI YAYIN

 SPİKER OLMAK İSTEYENLERİN YAPMASI GEREKENLER?

 Spiker olmak isteyenler, seslerini eğitmeli,

Konuşma tekniklerindeki zayıf yönlerini güçlendirmeğe çalışmalıdır.

Spikerler tercihen yüksek öğrenimli, Türkçeyi ve yabancı dili bilen, genel kültürü zengin, iletişimi

Kuvvetli, haberciliği ve röportaj tekniklerini bilen, dürüst, çalışkan kimseler olmalıdır.

Spiker, yasadışı olaylara karışmamış ve hüküm giymemiş olmalıdır. Bu durum spikerlerin okuduklarına ya da

Söylediklerine güvenilmesini sağlayacak önemli bir husustur.

Spiker, kişilik sahibi olmalı, izleyiciyi tanımalı ve onlarla yüz yüze bir ilişki içindeymiş gibi doğal konuşabilmelidir.

Spikerler, hem ev sahibi hem de konuk durumunda bulunduklarının bilincinde olmalı, bu nedenle içten

Davranmalı, izleyicilerin güven ve sevgisini kazanmağa çalışmalıdırlar.

 RÖPORTAJ

 RÖPORTAJIN KONUSU

 – YENİ,

– KULLANIŞLI BİR ŞEKİLDE DÜZENLENEBİLECEK

– İLHAM VERİCİ

–  HOŞ –

KISA VE HEYECANLI OLMALI

İYİ BİR RÖPORTAJCI

  1. Konuşmacı hakkında bilgi sahibi olan
  2. Konuyu ve kimler için bu röportajın yapıldığını bilen
  3. Verilen cevaplara uygun, onlara yakın kısa ve sade sorular sorabilen.
  4. Kibar, tarafsız, ve dinleyicinin sözcüsü olan
  5. Yalan, yanlış, yetersiz, gerçek olmayan, kötü cevaplara izin vermeyen ve bunda da mücadeleci olan,
  6. Yayıncı olduğunu unutmayan, gerektiğinde teyp vs. ekipmanı kendi kullanabilen kişidir.

RÖPORTAJDA YAPILMASI VE YAPILMAMASI GEREKEN KURALLAR

 Mekanı ve ortamı yansıtacak anlatım dinleyiciye olayı yaşatır.

  1. Olay yerinde doğal seslerin fonda yer alması anlatımı güçlendirir.
  2. Olayı yaşayanlarla konuşurken, olayın değişik yönlerini anlatabilecekleri seçin.
  3. Görüştüğünüz kişilerin kimliğini görüşmenin başında açıklayınız. seçeceğiniz kişinin samimi olmasına dikkat ediniz.
  1. Sorunun cevabını almakta kararlı olun. konuyu yeni bir şeyler çıkmayacağına inanıncaya kadar deşin.
  2. Cevapları dikkatle dinleyin mükerrer soru sormanızı engelleyecektir. Konuşmaları anlamsız sözlerle kesmeyin.

RÖPORTAJ TEKNİKLERİ

              RÖPORTAJI YAPAN :

 Röportajın hikayesini ve kimin için hangi amaçla yapıldığını bilmelidir.

  • Konuşmacısını tanımalı
  • Hikayenin çatışan noktalarını bilmeli
  • Hikayeyi gerçek yapan bilgileri toplayarak bir araya getirmeli,
  • Beklenen korkuları ve ilginç yanları ortaya çıkartmalı,
  • Dinleyicinin, seçtiğiniz konuyu çok iyi bildiğini farz edin ama yine de çok sade ve basit bir dille aktarın
  • Röportaj yaparken sigara içmeyin ve bir şey yemeyin. giyiminiz düzgün olsun ve röportajınıza zamanında gidin.
  • Sorularınız önceden hazır olsun.
  • Röportaj öncesi konuşmacınızı rahatlatın, röportaja başlayacağınız zaman nazik bir dille bildirin.
  • Sorularınız mantıklı, sevecen ve ilginç olsun. Mantıksız, sıradan ve donuk sorular sormaktan kaçının.
  • Konuşmacıyı çok iyi dinleyin ki konu sapmasın, ayrıca soracağınız diğer sorunun cevabını da veriyor olabilir.
  • Uyanık ve rahat olun. Kendinize güveniniz tam olsun. Hoşgörüyü elden bırakmayın.

RÖPORTAJDA KONUŞMACI TİPLERİ

  • SOKAKTAKİ ADAM (Bir konu hakkında Halkın ne düşündüğünü ortaya koyar)
  • ÇOK ÖNEMLİ KİŞİLER – ŞÖHRET SAHİBİ (Genelde kendileri ile ilgilidirler. Önemli şeyler onları pek ilgilendirmez. İyi konuşmacıdırlar.)
  • PROFESYONELLER (Bunlara karşı dikkatli olunmalıdır. Tek yanlı veya gerçek olmayan şeyleri parlak konuşmaları içinde söyleyebilirler. Bunlara zor ve açıklık isteyen sorular rahatlıkla sorulabilir.)
  • TECRÜBESİZ KONUŞMACILAR (Soru tekniklerini iyi kullanarak sonuçlandırmak mümkündür.)

 RÖPORTAJDA SORU SORMA

  1. Isınma soruları : konuşmacıyı rahatlatmak için konu dışı sorulan sorulardır.
  2. Şok sorular : açık, lafın esirgenmediği, yüzleştirme tipi sorulardır. Profesyonel konuşmacı röportajcıyı pasifize ederek amacındaki konuyu anlatmak isteyebilir.
  1. Şaşırtma sorular : kasıtlı sorulardır. Konuşmacının haberinin olmadığı konulardan seçilir.
  2. Daha önceden bildirilmiş sorular . Konuşmacının hazırlanmasına imkan verir, rahat bir röportaj olur.
  3. Bir görüşün bildirilmesi için ısrarla sorulan sorular : aynı soru değişik şekillerde tekrar sorulur, konu aydınlığa kavuşturulmaya çalışılır.
  1. Tekrar sorular : konuyu daha iyi açıklayabilmesi için tecrübesiz ve tutuk konuşmacıya ikinci bir şans niteliği taşır.
  1. Diğer bir soru yerine susmayı tercih etmek : röportajcı suskunluğuyla konuşmacının cevabının eksik olduğunu belirtir, açıklama yapmasına imkan verir.
  1. Röportaj sonu : konuşmacıya teşekkür edilir, teyp veya cihaz kapatılır, konuşmacı rahatlatılır.

 CANLI YAYIN

Daha önceden herhangi bir gereç üzerine kaydedilmemiş, alıcı ile saptandığı anda yayına yerilen programlar için kullanılan bir terimdir.

           Amaç,

  • izleyiciyi olayın içine katmaktır.
  • canlı yayın, ilginç olayları anında izlemek ve aktarmak, insanı tanımak ve tanıtmaktır.
  • Bir olayda bir kitlenin aradığı cevapların tümünü verebilmelidir.
  • canlı yayın içine, insanların mimikleri, olayın ardındaki gerçekler, geçmişleri girer.
  • Bir Yanıyla da, bir haber, canlı bir röportaj olarak Tanımlayabiliriz.

          öğeleri ;

  • Ses, görüntü, izleyicinin görüş ve duyma alanına girmek, yardımcı efektlerle desteklemek.

CANLI YAYIN PROGRAM TÜRLERİ

 haberler ve siyasi niteliği ağır basan yayınlar.

  1. Manevi yayınlar.
  2. Kültür ve sanata yönelik yayınlar.
  3. Eğlence ve spor programları.
  4. Ulusal günler, törenler.

Canlı yayın türleri :

Provalı / Provasız. ( yazılı, planlı )

Önemli kurallar

  • Konuk olarak, olayın değişik yönlerini anlatabilecek kişileri seçiniz.
  • Görüştüğünüz kişilerin kimliğini görüşmenin başında açıklayınız.
  • Seçeceğiniz bu kişinin samimi olmasına dikkat ediniz.
  • Sorunun cevabını almakta kararlı olun.
  • Konuyu yeni bir şeyler çıkmayacağına inanıncaya kadar deşin.
  • Cevapları dikkatle dinleyin mükerrer soru sormanızı engelleyecektir.
  • Konuşmaları anlamsız sözlerle kesmeyin.
  • Soğukkanlı ve sakin olunuz. Bilgiçlik taslamayın, Ukalalık yapmayın.
  • Konunun sapmasına izin vermeyin, konuşmanın kontrolünü elinizden bırakmayın.
  • Olayın ilginç ve önemli taraflarını ortaya koymaya çalışın.
  • En önemli sorunuzu görüşme sonuna saklayınız.
  • Sorularınızı kısa, açık ve özlü sorun.
  • Cevapları evet veya hayır olacak sorular sormayın.
  • Vatandaşın merak ettiği ve ilginç sorular sorun.
  • Cevabı herkesçe bilinen sorular sormayın.
  • Sorduğunuz soruya kendiniz cevap vermeyin. Cevabı tekrarlamayın.
  • Görüştüğünüz kişiyi küçük düşürücü davranışta bulunmayın.
  • Kapanışta teşekkür etmeyi unutmayınız.

DİNLEYİCİ İLE BÜTÜNLEŞMEK İÇİN

 Dinleyicinin alakasını çekecek konu seçmeli,

  1. Ne söylemek istediğinizi mümkün olduğu kadar açık olarak izah etmeli, sebebini söylemeli,
  2. Gerekirse misalle izah etmeli,
  3. Dinleyiciden ne beklediğinizin mesajını vermelidir.

       PROGRAM YAPMAKTA AMAÇ;

  1. Tarafsız olunmalı, kanunlara uygun, sorumluluk yaratmayan, doğru ve ilginç konular seçilmeli, olaylarla ilgili korkunç detaylar, şahsi saldırı ve ürkütücü konulara değinilmemeli.
  2. Kanunlara saygılı olunmalı, eleştiriler dikkate alınmalıdır.
  3. Tartışma programlarında zıt noktalarda denge sağlanmalı. Her iki tarafa da olumlu yaklaşılmalıdır.
  4. Çünkü amaç, geniş doğruları dizmek ve düşünceleri halka vermek olmalıdır.

       PROGRAMIN KONUSUNU SEÇMEK

  • Şehir : (ilin geçmişi, günümüzdeki durumu ve gelecekte ne durumda olacağı)
  • Halk : (her yaştaki insanın, evlilik, meslek, sağlık, hoşlandıkları ve hoşlanmadıkları şeyler.)
  • Endüstri : (fabrikalar, üretimleri, problemleri, yeni teknolojiler)
  • Sağlık : ( hastaneler, insanlar)
  • Tarım : (çiftlikler, ürün, hayvanlar, teknoloji)
  • Suçlar : ( uyuşturucu, şiddet, cinayet, ceza, adalet)
  • Eğitim : (okullar, yenilikler, problemler, eğitmenler)
  • Spor : (her türlüsü)
  • Eğlence yerleri : ( tiyatro, sinema, kulüp, gösteri yerleri)
  • Evler : (arsa, yeni/eski evler, projeler, Teknoloji)
  • Diğerleri : ( protestolar, keşifler, gariplikler, kitaplar, eski dokümanlar, müzik)

       MAGAZİN PROGRAMLARI

  1. Canlı sinyal
  2. Programa giriş ve tanıtım
  3. İlginç konu
  4. İyi bir sunuş (canlı)
  5. Bölümler arası bağlantı
  6. Kusursuz zamanlama
  7. Montaj ve program dengesi sağlanmalı
  8. Bitiş profesyonelce yapılmalıdır.

           HABER

Olayın çıktığı yerden alınarak öteki topluluklara, yani olayların bilinmediği yerlere iletilmesi haberciliktir.

           HABERİN ÖNEMLİ UNSURLARI :

 Haberin doğru olması

  • Haberin ilgi çekici olması
  • Haberin çabukluk ilkesi (zamanında verilmesi)
  • Haber dili (kolayca anlaşılır)

           HABERDE “ 5 N 1 K KURALI “

Bir haber dinlendikten sonra en az 5 soruya cevap verilmiş olmalıdır.

           1- NE (KİM)   2 – NE ZAMAN  3 – NEREDE  4 – NEDEN  5 – NASIL

NE …………………… Konuyu verir
NEDEN ……………. Amacı verir
NASIL …………….. Yöntemi belirler
NEREDE ………….. Mekan ve yer kavramları
NE ZAMAN ……… Süre – süreç kavramları
KİM ………………… İlgili ve sorumlu kişileri belirler.

  • Habercilikte daima şüpheci olmak gerekir. Böylece yeni yeni araştırmalar yapılabilir.
  • Gelen haber en az iki yerden kontrol edildikten sonra bültene girmelidir.
  • Haber yazanın (muhabir-redaktör spiker) sorumluluk duygusu ile karşı karşıya gelmelidir.
  • Haber yazarken “ 5 n 1 k “ kuralına sadık kalınmalıdır.
  • Haber yazarken ilk cümlede özet verilmelidir. (flaş cümle)

RADYO HABERCİLİĞİ / GAZETE HABERCİLİĞİ / TELEVİZYON HABERCİLİĞİ ARASINDAKİ

FARKLAR

          RADYO HABERCİLİĞİNDE ;

  • Doğrudan kulağa hitap edilir. Haber belli oranlarda “ geri besleme “ yöntemi ile tekrar edilir.
  • Yorum yapılmaz.
  • Radyo haberciliği hata kabul etmeyen habercilik dalıdır.

           GAZETE HABERCİLİĞİNDE İSE ;

  • Göze hitap eder ve okunur.
  • Kendi eğilimleri içerisinde yorum katarak verebilirler.
  • Ticari düşünerek haber verebilirler. (sansasyon haber ağırlıklıdır.)

          TELEVİZYON HABERCİLİĞİ ;

  • Kulak faktöründen başka göz ve görüntü faktörü de ön plana çıkmaktadır.
  • Bundan dolayı ;
  • Seyirci
  • Dinleyici
  • Faktörleri ön plana çıkmaktadır.

          HABERCİ :

  • Bilgili olması gerekir.
  • Haberi anında yazmalıdır.
  • Nötr olmalıdır.
  • Haber taze olmalıdır.
  • Hissiyata yer verilmemelidir.
  • Kaynağını belirtmelidir. (özel durumlar hariç)
  • Haber, kısa, kesik ve net cümlelerle anlaşılır dil kullanılarak yazılmalıdır.
  • Çok dinlemek çok yazmak, bol bol karalama yapmak, pratik yapmak sureti ile kısa cümleler kurmaya alışılmalıdır.

          HABERLEŞME : iktisadi kültürel, psikolojik ortamda gelişir.   

          Mesaj vericiler  /       Mesaj alıcılar

           Doğrulanmış haberi güçlendirmek için ;

  • Geri besleme ve hatırlatma yapılabilir.
  • Ayrıntılar mümkün olduğu kadar arılaştırmak, hitap ettiği topluma göre ilişkilendirmek önemlidir.
  • Haber yazma kuralları :
  • Dilbilgisine uyum
  • Belirli ve anlaşılır kelimelerin kullanılması
  • Akıcılık, duraklamalara ve kuşkulara yer vermeyecek şekilde açık,
  • Kısa cümlelerden oluşturulmalıdır.
  • Habere flaş cümle ile başlanılmalıdır.

          Haberde iddialı nitelemeler yapılmamalıdır.

          Örnek :

  • ilk kez…
  • Türkiye’de yalnız burada…
  • En büyük…
  • Orijinal buluş…  gibi haberciyi güç durumda bırakabilir.

Bunun yerine ;

  • Türkiye’de ilk kez yapılanlardan…
  • Tıbbın en büyüklerinden… gibi çoğul belirtmek daha uygun olur.

Ayrıca, değer yargısı veren kelimelere de yer vermemeliyiz.

Örnek : “iyi hava, kötü hava “